SVANETİ

Svaneti (Gürcüce: სვანეთი), Gürcüstan’ın tarihsel bölgelerinden biridir ve ülkenin kuzeybatı bölümünde yer alır. Svanlar bölgenin yerli halkıdır.
Yüzey şekilleri ve iklim
Svaneti, 3.000-5.000 metre yüksekliklerde, Avrupa’nın en yüksek yerleşim bölgesidir. Kafkas Dağları’nın en yüksek on tepesi burada yer alır. Gürcüstan’ın en yüksek dağı olan Şhara (5.201 m), Svaneti’dedir. Diğer zirveler Tetnuldi (4.974 m), Şota Rustaveli (4.960 m), Uşba (4.710 m ) ve Ailama’dır (4.525 m).
Svaneti’nin genel görünümünü, derin vadilerle birbirinden ayrılan yüksek dağlar oluşturur. Bölgenin büyük bölümü, deniz seviyesinden 1.800 metreden daha yüksektir. Ormanlık alanlarda bölgeye özgü türlerde, ladin, köknar, kayın, meşe, gürgen gibi bitkilere rastlanır.
Svaneti, Kafkas Dağları’nda, Rioni, Enguri ve Tshenistskali ırmakları vadisi boyunca yayılır. Bölge ikiye ayrılır: Yukarı Svaneti (bugün Mestia ilçesi) ve Aşağı Svaneti (bugün Lentehi ilçesi). Tarihsel Svaneti, bugün Abhazya’da yer alan Kodori vadisini de içine alıyordu.
Svaneti, ılıman bir iklime sahiptir. Öte yandan çok fazla yağış alır. Bölgeye yılık ortalama 1000-3200 mm yağmur düşer. Kış mevsimi çok ağır geçer karın 5 m kalınlığa ulaştığı yerler vardır.
Tarihçe
Eski çağlarda Svaneti, Kolha’nın, ardından Kolha’nın mirasçısı olan Lazika’nın (Egrisi) sınırları içinde yer alıyordu. İS 552’de Lazika savaşında Svanlar Perslere kafa tutup üzerlerine gittiler. Bizans ve Pers İmparatorluğu’nun Lazika topraklarını ele geçirme mücadelesine Svaneti de sahne oldu ve bölge, İS 562’de savaşın sona ermesinin ardından yeinden Lazika’ın bir parçası olarak kaldı. Daha sonra Abhazya Prensliği, 11. yüzyılda Kartli Krallığı içinde yer aldı. Svaneti, eristavi (prens) tarafından yönetilen “saeristavo” haline geldi. Gürcistan’a “altın çağı”nı yaşatan Kraliçe Tamar (1184-1213) döneminde Svaneti Hıristiyan kültürü hızla yayıldı. Svanlar Tamar’i adeta bir tanrıça saymışlardı. Efsaneye göre Tamar her yıl Svaneti’yi ziyaret etmiştir.
Moğollar Gürcistan’ı istila etmesine karşın, hiçbir zaman Svaneti’ye ulaşamadılar. Bölgenin geleneksel kule tipi evleri istilacılardan halkı korumuştur. 1460’larda Kartli krallığından kopan Svaneti, bir prenslik olarak siyasal varlığını sürdürdü. Aşağı Svaneti, zaman zaman Megrel prenslerinin denetimine geçti. Svaneti prensi Tsiok Dadeşheliani 1833’te Rusya’nın korumasına girdi, ama Rusya 1857’de bölgeyi ilhak etti ve prensliğe son verdi. Rusya, 1875’te ağır vergi koyunca, bölge halkı ayaklandı. Rusya, askerlerini buraya göndererek ayaklanmayı kanlı biçimde bastırdı. Ruslar Kutaisi genel valiliğini kurarak Svaneti bölgesini ikiye ayırdılar: Mestia ve Lentehi. Svanlar, 1922-1924 arasında Bolşeviklere karşı da savaştılar.
Nüfus
Svanlar, bölgenin yerli halkıdır ve Kartveli halklarından biridir. 1930’lara değin Megreller ve Svanlar nüfus sayımında ayrı sınıflandırılıyordu. Daha sonra Gürcü (Kartveli) olarak yazılmışlardır. 4-6. yüzyıllarda Hıristiyan olan Svanlar, Gürcüstan Ortodoks Kilisesi’ne bağlıdır. Paganizmin izlerine bugün de rastlanan bölgede en önemli aziz, Gürcüstan’ın koruyucusu sayılan Aziz Giorgi kabul edilir. Svanlar, pek çok eski geleneği sürdürmektedirler. Bugün de kan davası güderler. Svanlar, kadınlara gerçekten derin saygı gösterirler.
Svanca, Megrelce ve Lazca gibi Güney Kafkas dilleri biridir. Ortak dil ve eğitim dili Gürcüce’dir.
Turizm
Svaneti, manzaraları ve mimari mirasıyla tanınmıştır. Bölgenin bitki örtüsü ziyaretçileri etkileyici niteliktedir. Ünlü Svaneti tarzı kuleler, 9-12. yüzyıllarda yapılmıştır. Bölgede çok sayıda Gürcü Ortodoks kilisesi yapılar bulunur. Bölgenin kendine özgü çoksesli müziği de dikkat çekicidir. Yukarı Svaneti’nin doğal ve kültürel varlıkları 1996 yılında UNESCO'nu Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.
Kaynak: wikipedia.com